Modern kontüni (sürekli) sistemlerde zeytin meyvelerinin temizliği yapıldıktan sonra elevatör (taşıyıcı bant) yardımıyla meyveler kırıcı sistemlere gelirler, bu sistemler iki farklı şekilde üretilmişlerdir. Disk şeklinde ve Çekiç şeklinde olanlar.
Disk kırıcılar iki karşılıklı yuvarlak metal yüzeyin aralarında bulunan metal çıkıntıların yardımı ile aralarına aldıkları zeytin meyvelerini sıkıştırarak kırarlar, çok fazla zeytin meyvesi sürekli kırıcıya girdiğinden yüksek devirden dolayı açığa çıkan enerji zeytin hamuruna sıcaklık olarak geçer,sürtünme yüzeyi fazla olduğundan ısınma çabuk olur, özellikle yoğun ortamlarda çalışan disk kırıcılar zamanla aşınabilir ve aşındıkları yüzeylerde hamur kalıntıları oluşurken aynı zamanda metal tadı olarak yağa kusur geçirebilirler. Dez avantajları ısınma olarak kabul edilse bile yüksek verimlerde kullanışlı olmaları cazip kılan nedenler arasındadır.
Çekiç kırıcılar yine yüksek devirle dönerken kırıcı içerisine giren zeytin meyvelerini kırmaya ve zeytin hamuru haline getirmeye yararlar. Kırıcıların başları çekice benzer , kırma işlemini bu başlıklar sağlar, dik kırıcılara göre açığa çıkan enerjinin ısıya dönüşmesi daha azdır.Çoğunlukla tercih edilen kırıcı sistemlerindedir.Ancak zamanla kırıcı başlıkları aşınabilir her yıl kontrol edilerek temizlenmesi ve değiştirilmesi gereklidir. Aşınan kırıcı başlıkları sorunları ; elde edeceğimiz zeytinyağına metal kusur olarak yansıması ve sürtünme yüzeylerinin artması demektir.
Hangi tür kırıcı kullanıyorsak kullanalım (taş kırıcılar,Disk kırıcılar,Çekiç kırıcılar) ile buna bağlı eleklerin mutlaka bakım ve temizliklerinin yapılması gerekmektedir. Temizliği ve bakımları yapılmamış kırıcılar yağlarımızda kusur oluşturacak ve kaliteyi olumsuz olarak etkileyecektir. Kırıcı ve eleklerin çapları ile devir hızları yine elde edeceğimiz zeytinyağının aromatik bileşenlerine etki edecektir.
Serdar Öçten ÜNSAL